هم تعمیرکار است هم فروشنده

اینجا اگه سنگم بریزی ، فروش می ره

برای انجام کاری از آن کوچه می ­گذشتم. وقتی از جلوی مغازۀ خنزرپنزریش رد می ­شدم کنار یک مشتری ایستاده بود و شیر یک کتری را وارسی می ­کرد. معلوم بود برای تعمیر. یک زن تعمیرکار در یک مغازۀ دربِ ­داغون! حسابی نظرم را گرفت.

***

روزی که رفتم تا با او صحبت کنم سرش شلوغ بود. تنها که شدیم پرسید:" چه کار داری؟" اصل کارم را گفتم و با اشاره به مردمی که در کوچه از کنار هم می­ گذشتند ادامه دادم: شاید اگر از زندگی هم با خبر باشیم با یک اتفاق کوچک به هم نپریم و کمی با هم مهربان ­تر رفتار کنیم. همان طور که به مردم نگاه می ­کرد گفت:" آره، چقدرم لازمه."

کارتون چیه؟

کار ما هم تعمیره هم به خاطر کسادی بازار اینا رو ( به دو،سه جعبه سیب درختی، گونی گردو و بطری­ های آب­ لیمو و آبغوره که جلوی مغازه ­اش گذاشته اشاره می ­کند.) بغلش می ­ذاریم که به قول معروف، یه چیزی گیرمون بیاد؛ زندگی ­مونو بچرخونیم دیگه.

با همسرتون کار می ­کنین؟

بله با همسرم با همیم. تا دو من وامی­ ایستم. دو هم ایشون خودش می یاد.

کار شما چیه؟

یه چیزایی را یاد گرفته م. من م تعمیرات انجام می ­دم.

مثل؟

مثل زودپز،عوض کردن شیر سماور و کتری، فیلتر انداختن به چراغای گردسوز قدیمی و علاءالدین.

( مشتری می اید، : " دو تا ظرف مسی دارم هر دوش سوراخن." " همسرم باشه می ­تونه. ولی الان نیستش. بعد از ظهر هست. اگه بخواین سفیدش کنین می ­تونیم." مشتری دیگری می آید برای گردو.)

چطور شد به این کار مشغول شدین؟

من 10 ساله ازدواج کردم با این آقا.

( مشتری می آید با یک دیگ مسی برای جوش دادن. می گوید:" خودش الان نیست؛ برو بعد از ظهر بیار.")

خودم بچۀ شهرستانم؛ ایشون بچۀ همین شمرونه. زیاد تن به کار نمی­ ده؛ همش تو خونه ­س. من یه مدت نمی­ اومدم. مغازه را داده بود دست دیگران.

چرا مغازه نمی ­آمدین؟

چون اون موقع چیزی وارد نبودم. بعد که دیدم این جوری نمی ­چرخه، اومدم وایسادم یه چیزایی یاد گرفتم ازش؛ یه چیزایی از قبل بلد بودم. الان دارم خودم ...

( مشتری می آید : " قوریم چکه می­ کنه؛ کی بیارم؟" "هر وقت تونستی." )

از قبل چطوری یاد گرفته بودی؟

تو شهرستان هر چی که خراب می ­شد- یعنی مال خودمون – با اینکه اصلا" نمی ­دونستم چطوریه ولی توجه می ­کردم یاد می­ گرفتم. حتی تو شهرستان خودمون، وسایل برقی که خراب می ­شد خودم درست می­ کردم برا همسایه­ ها؛ با اینکه بلد نبودم؛ همین جوری !

 ( تعجب را که در چشمانم می ­بیند اضافه می ­کند:)

باور کن! قبلا" یه کسایی اومده بودن درست کرده بودن، دیده بودم. وسایل خونۀ خودمون و هم.

کدوم شهرستان بودین؟

شهرستان ابهر، روستای ...

پول از همسایه ­ها می ­گرفتی؟

نه. الان همیشه می ­گم اینجا خوبه. یه پولی می ­دن؛ اونجا همش می ­گفتن دستت درد نکنه! عاقبتت به خیر باشه!

می­ گفتی ولی نمی­ دادن؟

اونجا چون همه همدیگه را می­ شناسن دیگه پولی نبود؛ صحبت پول نبود؛ برا غریبه که نمی­ رفتم! هدف­ مون پول نبود. ولی اینجا که هستم می ­گم که جای خوبیه. وقتی فیتیله می ­ندازم پول می ­دن. دیگه قیمت­ شم یاد گرفتم.

اون موقع چند سالتون بود؟

اون موقع مثلا" 18، 20. یه پیرزن همسایه ­مون بود. وقتی برقش خراب می ­شد و نوه ش می ­خواست درست کنه نمی ­ذاشت! به نوه­ ش  می ­گفت بذار دختر فلانی بیاد درست کنه؛ اگه برق م گرفت خدا نکرده تو رو نگیره؛ اون و بگیره عیب نداره!

 ( به چشمانش نگاه می ­کنم. پر از خنده است و شیطنت. ولی چهره ­اش عجیب آرام است. می ­خواهد حرفی بزند. نمی­ گذارم؛ چون از نوشتن جملاتش عقب می ­افتادم.)

 آخه طرفای ما پسرو دوست دارن؛ دختر بود عیب نداشت!

چی می ­خواستین بگین؟

( تا جواب بدهد زنی می آید : " یه چن تا میوه همین طوری می ­دی؟" اول می گوید : " نمی ­شه." اما بعد، انگار دلش می سوزد: " بیا این دو تا را بگیر." مردی می آید و فتیله می ­خواهد. راحت از جعبه­ های روهم چیده شده بالا می رود اما پیدا نمی کند. با اشاره به طبقۀ کنار مرد، می گوید: " اونجاس. خودت بردار." به دلیل درشت بودن گردوها، رهگذران مدام قیمت می ­پرسند. یکی می­ پرسد:" با گونی هم 40 تومن؟" سرش قیامتی است از مشتری؛ یا جنس تعمیری دارند یا جنس تعمیر شده­ شان را می ­خواهند یا قیمت سیب و گردو را می ­پرسند. خنده­ ام گرفته شدید! معلوم نیست با این همه مشتری، کار من کی تمام می­ شود.)

20 سال بیشتره اون پیرزن (منظورش همان زن همسایه­ شان است.) فوت کرده. امشب خوابش و دیدم بندۀ خدا رو. الله اکبر! نگو شما می ­خواستی بیای بپرسی.

امشب یا دیشب؟

( ترک زبان است و با لهجۀ شیرینی فارسی حرف می ­زند؛ گاهی هم به سختی کلماتش را پیدا می ­کند.) دیشب. هنوز "امشب" ­و دیشب" ­و یاد نگرفتم.

چند وقته مغازه رو دارین؟

من که اومدم اینجا، مغازه بود. یه وقتایی میومدم وامی ستادم. توجه می­ کردم که این ( همسرش) چیکار می ­کنه؛ یاد می گرفتم. یه وقتایی م هم نمی اومدم. یه سال شد. دیدم این دنبال پول نیس؛ به خاطر همین زیر بار رفتم. گفتم عیب نداره. می یام. دیگه مرد و زن نداره.

شوهرت مخالفت نکرد؟

دید من بلدم، اونم راضی شد. دید استراحتش بیشتر می شه، از خدا خواسته قبول کرد. بعد دید من دو برابر اون درمی یارم. تهرانه دیگه! تو شهرستان که پولم و ندادن. حالا دارم جبران می ­کنم...

 ( از زور خنده معلوم نیست چطوری دارم می­ نویسم؛ خودش هم همین طور! وسط خنده هم ول نمی­ کند.)

 ببین چقدر حرف دارم برا گفتن. پرشد!

( مشتری می آید: " کیسه بده سیب بردارم." آهسته به بازوی من زند؛ یعنی بروم کنار که به جعبۀ سیب برسد و خودش میوه جدا کند. " اگه تو جدا کنی قشنگاش و برداری که دیگه بقیه ­ش فروش نمی ره." مشتری برمی ­دارد، خودش هم. تا حالا چند نفری از او آدرس پرسیده­ اند. خیلی مهربان و با دقت راهنمایی می ­کند.)

همیشه عصای دست همسایه­ م. زیاد خودم بلد نیستم ولی به همه راهنما شدم.

 ( گفتم که خوب فارسی حرف نمی ­زند. با خنده می­ گوید:"این میشه یه جوک، نه.")

چند سالتونه؟ درس خوندین؟

41 سالمه. پنجم ابتدایی. شوهرم سیکله.

دلتون می­ خواست بیشتر بخونین؟

اون موقع که ترک تحصیل کرده بودم خیلی دلم می ­خواست ولی حالا دیگه نه. اون موقع هم امکانات نبود. باید می ­رفتم شهر. تو روستا کلاس درس بیشتر نبود.

چطوری ازدواج کردین؟

دوستش تو روستا همسایۀ ما بود. با هم کار می ­کردن. دوستش راهنمایی کرد.

( عابری آدرسی می پرسد. آدرس می دهد. باز عابر می پرسد:"چقدر راهه؟" می گوید:" باید کیلومتر کنم به اینا دقیق آدرس بدم. اینا جون ندارن راه برن.")

موقع ازدواج چند ساله بودین؟

31 ساله.

خانواده اذیت ­تون نمی ­کردن؟

چرا به هر حال دختر جماعت ... منظورم روستاس. هر کسی میومد به هر بهانه ای بود رد می­ کردم تو 20 سالگی.

اشکال داشتن؟

نه! خوب بودن. قسمت نبود. حالا خودم و سرزنش می ­کنم که انسان باید عقل داشته باشه؛ باید یه خرده کوتاه بیاد، سخت نگیره.

( در چهره اش ولی هیچ افسوسی نیست.)

  الان اینی که قبول کردم از نظر هیچ­ چیز با من همطراز نیس، با اینکه من بچه روستام و اون بچۀ تهرانه! من از این- نمی گم از نظر مالی، ولی از نظر همه چی چطوری بگم؟ شعور و فهم- بالاترم. نه اینکه خودم بگم! می ­بینم هر کی می یاد می­ گه.

( مشتری:" گردو رو تخفیف بده." " مال من که نیست. گفته نده." " شما اینجایی. اون که نیست." " چطور خانمت حرف تو را گوش می ده. من م باید حرف شوهرم و گوش بدم." " حالا کی گفته خانمم حرف منو گوش می ده؟"

مشتری بعدی:" شیر این کتری و عوض کنین." "برو یه دوری بزن بیا." و رو به من با خنده : " حالا ما خودمون کار داریم. این کار خودمون مهم تره.")