گزارش یک زندگی

سرزنده و شیطان است حتی در 90 سالگی

90سال را باید داشته باشد. خوش روحیه است حتی حالا که چین و چروک تمام صورتش را گرفته. خاطراتش را بسیار روشن به یاد می آورد و وقتی با شادمانی از آن ها حرف می زند حتی حوادث غمگین زندگیش هم از کنایه های شادی بخش او در امان نمی مانند! شیطنت هایش در تعریف وقایع حیرت انگیز است. به غیر از زبان، هر جا که لازم باشد دست و پا را هم به کار می گیرد تا رسوم منسوخ شده را بهتر زنده کند. در بیشتر لحظات خنده به لب دارد و درست زمانی که لذت گفت و گو با او فکر مشکلات را از ذهنت به در برده، ناگهان در آنی بغض گلویش را می گیرد چشمانش نمناک می شود و می گوید:" وقتی مردم افغانی را در بیابان می بینم که از ترس فرار می کنند گریه ام می گیرد."

***

می خواستم نباشم. مادرم مرد من هم می بایست نباشم. این قدر کشیدم به اندازه ی موهای سرم. قزوین دنیا آمدم. دو ساله بودم مادرم فوت کرد. تازه منُ از شیر گرفته بود. وقتی بچه ها را می دیدم که شیر می خورند با گردن کج نگاه می کردم به سینه ی مادرشون. نامادری داشتم. مادر من سر اون هوو رفته بود. پدرم تاجر بود. می رفت شوروی خرید می کرد می آمد رشت. رشت یه دوست خیاط داشت. بهش گفته بود من می خوام زن بگیرم. اون هم مادر منُ درست کرد براش. مهر مادرم 25 تومن بود اون موقع. مادرم اهل رشت بود. زن اول پدرم 20 تا زاییده بود. همه مرده بودند فقط یکی زنده بود. مادرم را از رشت برد قزوین. با زن اولی تو یه خونه بودند. پدر من سه تا زن عقدی گرفت. مادرم که مرد زن دیگه ای گرفت. زن سوم رو نیاورد تو اون خونه. نمی دونم دختر بود یا بیوه. صیغه که حساب نداشت. پدرم ملاک بود. دهات می رفت خرمن برداره تا بیاد یکی دو تا صیغه می کرد. دارایی داشت. تجارت می کرد. از اینجا برای شوروی، از شوروی به این جا. ما، دو تا پسر بودیم یک دانه دختر. مادرم پنج تا زایید برای پدر من. اونا مردند. وقتی من دنیا آمدم از زن اول دو تا بچه بود. یکی دختر یکی پسر. من پنج ساله بودم یک دونه پسر دیگه زایید. پیاز می زدند روی چاقو می گذاشتند بالا سر زائو. هر وقت می خواست بره دست به آب، پیاز سر چاقو را به من می داد. بعد که می آمد چاقو و پیازُ از دست من می گرفت می گذاشت بالای سرش. وقتی کاری ته حیاط داشت پیاز و چاقو رو دستش می گرفت می برد. تا روز حمام رفتن که پیازٌ انداخت دالان حمام با پا له کرد. چاقو دیگه خلاص شد! خسته شدی. بده یک خورده هم من بنویسم! 

گیلاس سرخ

دیگه چه می خوام بهتر از این؟

من دوسالم بود و داداشم یک سالش، که مادرم از بابام جداشد. ما با مادر پدرم زندگی می کردیم. پدرم بعد از سه، چهار سال دوباره ازدواج کرد. ما پیش مادر بزرگ مون موندیم. بزرگ که شدیم از آقام می پرسیدم که فامیلی مادرم چیه؟ کوچیک بودم وقتی مادرم از آقام جدا شد. نمی دونستم فامیلی مادرم چیه. آقام هم می گفت:" نمی دونم. یادم رفته."

من ازدواج کردم. داداشم ازدواج کرد. هر کدوم چند بچه دار شدیم. داداشم خیلی دنبال مادرم می گشت ولی چون فامیل شو نمی دونستیم کارمون مشکل بود. داداشم یه دوستی تو اداره ی ثبت احوال داشت. وقتی فهمید دنبال مادرم می گردیم به داداشم گفته بود کپی شناسنامه ی خواهرت را بیار شاید بتونم کمک تان کنم. داداشم همین کارو کرد. دوستش اطلاعات را داده بود به کامپیوتر. همه چی در آمد؛ اسم شوهر، اسم بچه ها، آدرس. تو دو تا آدرس اول و دوم پیداش نکردیم. خونه را خالی کرده بودند. آدرس سومی درست بود. آن آدرس را هم با ناامیدی رفتیم. ولی دیدیم درسته.

پارسال روز اربعین بود. داداشم آمد گفت:" آدرس رو گرفتم. بیاین بریم در خونه اش." با زن داداش و داداشم و بچه هاش رفتیم. من زنگ زدم. خودش آمد دم در.

خدایا چی کشیدم! چه حسی داشتم. 45 سال بود مادرم رو ندیده بودم. خیلی به من شبیه بود. سلام کردم. گفتم: شما ... هستی؟ گفت:" بله." گفتم: شما دو بار ازدواج کردین؟ تا اینُ گفتم فهمید. به عجله گفت:" تو ... هستی؟" فهمیده بود. همون تو پاشنه ی در. پرسید:" داداشت کو؟" گفتم: سر کوچه است. فوری رفت چادرش را سر کرد با من آمد. مادرم تو خونه دختر داشت، پسر، عروس، نوه. آنها نمی دونستند که قبلا ازدواج کرده و بچه داره. فقط شوهرش می دونست.